Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu (Dự án Luật) nhằm kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cấp thiết về thể chế, đơn giản hóa thủ tục hành chính và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực quy hoạch, đầu tư kinh doanh, đầu tư theo phương thức đối tác công tư và đấu thầu.

Tham gia ý kiến tại Tổ, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, các ý kiến phát biểu bày tỏ đồng tình về tư tưởng xây dựng luật là phải đổi mới, đột phá, phải quán triệt và thực hiện nghiêm túc theo tinh thần chỉ đạo của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ; theo tinh thần Hội nghị Trung ương 10 đã quyết để phát triển đất nước.

Theo đó, việc xây dựng pháp luật phải chuyển từ tư duy vừa quản lý, vừa giám sát nhưng vừa kiến tạo, thúc đẩy phát triển, thúc đẩy sáng tạo, mở rộng không gian, giải phóng các nguồn lực cho phát triển đất nước; phải bỏ được các quan điểm không quản được thì cấm và cơ chế xin - cho; chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm - là yêu cầu rất quan trọng, phân cấp, phân quyền triệt để hơn, cắt giảm các thủ tục hành chính thực chất, hiệu quả hơn, làm sao để các thủ tục ngắn gọn hơn, cắt giảm thời gian, chi phí và không đánh mất đi cơ hội của các nhà đầu tư.

Về những nội dung cụ thể của dự án Luật, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Chính phủ đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Quốc hội, các bộ, ngành, địa phương để lựa chọn những nội dung sửa đổi lần này, tập trung vào những vấn đề mấu chốt, quan trọng, mâu thuẫn, bất cập, cản trở và cấp bách, đã chín, đã rõ cần xử lý ngay, giải quyết các điểm nghẽn, khơi thông các nguồn lực theo tinh thần không cầu toàn, không nóng vội nhưng phải đảm bảo chất lượng; phải đảm bảo tính thống nhất, ổn định và đồng bộ của các luật được sửa đổi lần này.

Từ những nguyên tắc trên, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu hai vấn đề cần nghiên cứu thấu đáo, làm rõ đó là: thế nào là khung và thế nào là chi tiết để đảm bảo vừa quản lý được vừa kiến tạo không gian phát triển; mối quan hệ giữa quản lý nhà nước và kiến tạo cho phát triển.

Về các nội dung sửa đổi cụ thể tại các luật, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, đối với Luật Quy hoạch, các đại biểu cơ bản thống nhất với đề xuất sửa đổi. Dự thảo bổ sung quy định về điều chỉnh quy hoạch theo thủ tục rút gọn để đáp ứng yêu cầu điều chỉnh quy hoạch trong những trường hợp cấp bách theo nguyên tắc việc điều chỉnh quy hoạch không làm thay đổi mục tiêu quy hoạch, bảo đảm tính liên kết, đồng bộ, kế thừa, ổn định và hệ thống giữa các quy hoạch; xác định các trường hợp điều chỉnh rút gọn để thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ (như việc sắp xếp đơn vị hành chính và thực hiện các dự án quan trọng quốc gia...) và để xử lý quy hoạch có mâu thuẫn với quy hoạch cao hơn hoặc với quy hoạch cùng cấp; phân cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương điều chỉnh quy hoạch cho Chính phủ trong trường hợp điều chỉnh quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh.

Luật cũng quy định quy hoạch ngành quốc gia là quy định định hướng, hạn chế tối đa quy định những chi tiết cho từng dự án vào các quy hoạch này. Hiện các quy hoạch ngành quốc gia đã đưa luôn các dự án vào và nếu sau này các dự án có thay đổi sẽ dẫn đến thay đổi, điều chỉnh lại quy hoạch. Do vậy, các quy hoạch chuyên ngành chỉ nên định hướng phát triển ngành đó để đảm bảo tổng mức đầu tư, theo hướng nào còn không nên quy định chi tiết vào từng dự án.

Về Luật Đầu tư, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh đến việc thiết kế các thủ tục đối với trường hợp đặc biệt và cho biết, tình hình cạnh tranh, thu hút đầu tư diễn ra rất gay gắt, khốc liệt trong khi dòng vốn đầu tư nước ngoài trên toàn thế giới giảm mạnh do chính sách bảo hộ, thu hút đầu tư trở lại của các nước phát triển. Trong bối cảnh đó nếu chúng ta không ngừng cải cách, đổi mới sẽ mất đi cơ hội về giải quyết việc, tăng thu ngân sách…

“Nhà nước có rất nhiều quyền, cho ai làm, làm ở đâu, làm thế nào, làm ra sao. Còn nhà đầu tư chỉ có một quyền thôi, đấy là không làm. Mà nhà đầu tư không làm thì không có gì xảy ra. Vì vậy làm sao phải hài hòa, quản lý Nhà nước nhưng cũng thu hút, khuyến khích đầu tư để nhà đầu tư mạnh dạn bỏ tiền, kể cả trong nước và nước ngoài”, ông Nguyễn Chí Dũng phát biểu.

Bộ trưởng cũng nêu ví dụ về việc, ở Trung Quốc, một nhà máy ô tô hàng tỷ USD từ khi khởi công đến lúc khánh thành chỉ mất 11 tháng. Một trung tâm thương mại hàng triệu USD cũng chỉ mất 68 ngày. Một thành phố ở Dubai diện tích 260 ha, với 500 tòa nhà, tổng vốn đầu tư 20 tỷ USD người ta cũng chỉ làm đúng 5 năm, không sai một ngày. Trong khi đó, ở Việt Nam, làm khách sạn 5 sao mất 3 năm, hội đồng kiến trúc sửa đi, sửa lại. Nếu làm 500 tòa nhà thì chúng ta phải mất 1.500 năm.

Thế giới phát triển như vũ bão, chúng ta không thể chậm trễ hơn được; chúng ta phải thay đổi, cải cách mạnh mẽ, là một cuộc cách mạng lớn nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Do vậy, tại Luật Đầu tư lần này sửa đổi, bổ sung thủ tục đầu tư đặc biệt áp dụng đối với một số dự án thuộc lĩnh vực đổi mới sáng tạo, công nghiệp bán dẫn và các lĩnh vực công nghệ cao, sản phẩm công nghệ cao được ưu tiên đầu tư phát triển tại khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao và khu kinh tế theo quy trình đăng ký đầu tư tại các Ban quản lý để cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trong thời hạn 15 ngày.

Nhà đầu tư không phải thực hiện một số thủ tục để được cấp phép, chấp thuận hoặc phê duyệt trong 03 lĩnh vực cần sử dụng nhiều thời gian thực thủ tục hành chính là xây dựng, bảo vệ môi trường và phòng cháy, chữa cháy (dự kiến có thể cắt giảm thời gian thực hiện thủ tục hành chính đến 260 ngày).

Đồng thời, quy định việc thành lập Quỹ Hỗ trợ đầu tư từ nguồn thu thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu và các nguồn hợp pháp khác để thu hút nhà đầu tư chiến lược, tập đoàn đa quốc gia và hỗ trợ doanh nghiệp đối với một số ngành, nghề ưu đãi đầu tư.

Về Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Bộ trưởng cho biết, áp dụng cơ chế linh hoạt trong việc bố trí nguồn vốn nhà nước tham gia thực hiện dự án PPP theo hướng tiếp tục quy định tỷ lệ vốn nhà nước ở mức 50% và giao Thủ tướng Chính phủ hoặc Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định tỷ lệ vốn nhà nước tham gia cao hơn nhưng không quá 70% tổng mức đầu tư đối với dự án. Điều này nhằm giải quyết các vướng mắc vừa qua đối với những dự án đòi hỏi giải phóng mặt bằng lớn, đòi hỏi công nghệ cao, làm ở các vùng đặc biệt khó khăn thì phải nâng vốn nhà nước để hấp dẫn được nhà đầu tư quyết vấn đề đó.

Luật Đấu thầu lần này sửa đổi bổ sung các nội dung quy định nhằm góp phần tiết kiệm thời gian, đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, gói thầu; sửa đổi, bổ sung một số nội dung khác để tháo gỡ vướng mắc, tăng tính cạnh tranh trong đấu thầu, bảo đảm quyền lợi của các đối tượng trong quá trình tham dự thầu; bổ sung các gói thầu được áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt; sửa đổi quy định về áp dụng mua sắm trực tiếp đối với việc mua thuốc để bán lẻ tại cơ sở bán lẻ thuốc; sửa đổi quy định về chỉ định thầu, căn cứ lập kế hoạch nhà thầu.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định, trên cơ sở các ý kiến phát biểu của đại biểu Quốc hội, Chính phủ tiếp tục rà soát, nghiên cứu, tiếp thu để tiếp tục hoàn thiện với tinh thần chung đây là một đợt cải cách hết sức mạnh mẽ, là cuộc cách mạng rất lớn. Tuy nhiên, chỉ là bước đầu, còn tiếp tục theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư, của Trung ương, của Quốc hội. Chúng ta cũng cần phải nghiên cứu thận trọng, thấu đáo trước khi quyết định những vấn đề đột phá thế này. Đồng thời mong dự án Luật được thông qua tại kỳ họp lần này để đáp ứng yêu cầu phát triển giai đoạn mới, kỷ nguyên mới, bối cảnh cạnh tranh mới./.